Στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού, σε ευάερο πλάτωμα, ανάμεσα σε περιβόλια και αμπέλια, υψώνεται ο ναός της Παναγίας του Χάρου. Το μνημείο ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των μεταβατικών σταυροειδών εγγεγραμμένων. Η κάτοψή του είναι ελαφρώς παράγωνη. Στην διασταύρωση των σκελών του σταυρού επικάθεται χαμηλός, τυφλός ημισφαιρικός τρούλλος που προβάλλει ελάχιστα επάνω από τον όγκο του οικοδομήματος. Στην ανατολική κεραία του σταυρού δεν υπάρχει επικοινωνία με τα γωνιαία διαμερίσματα, γεγονός που οδήγησε τον αρχαιολόγο Ηλία Κόλλια να υποθέσει ότι αυτά χρησίμευαν εξαρχής ως παρεκκλήσια και όχι ως παραβήματα. Καθώς είναι επιχρισμένο εσωτερικά και εξωτερικά, δεν είναι γνωστό αν σώζονται κάτω από τον ασβέστη τμήματα του τοιχογραφικού του διακόσμου. Ο νάρθηκας στα δυτικά αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη. Η χρονολόγηση που έχει προταθεί για το μνημείο κυμαίνεται μεταξύ του δεύτερου μισού του 10ου και του 12ου αιώνα. Ενδεχομένως η ανέγερση του ναού συνδέεται με την παραχώρηση του νησιού, με το χρυσόβουλλο της δωρεάς του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού(1087), στον όσιο Χριστόδουλο τον Λατρηνό. Υπήρξε καθολικό μονής μέχρι πριν από αρκετές δεκαετίες.
Στον χώρο εντοπίζονται αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη, βάση περιρραντηρίου και εντοιχισμένο στον εξωτερικό τοίχο του περιβόλου τμήμα φατνώματος αρχαίου οικοδομήματος, σύγχρονο και όμοιο με αυτό που εντοπίζεται στο ασκητήριο της Άνω Κοίμησης των Λειψών.
Στον ναό θησαυρίζεται η εικόνα της Παναγίας του Χάρου, το παλλάδιο των Λειψών. Η εικόνα θεωρείται θαυματουργή, επειδή αδιαλείπτως από το 1943 ένα μάτσο κρίνα που είναι τοποθετημένα σε αυτήν ανθίζουν παραμονές του πανηγυρικού εορτασμού της, στις 23 Αυγούστου. Σύμφωνα με τα Αρχεία της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Πάτμου, η Παναγία του Χάρου αρχικά λειτουργούσε ως κάθισμα της Μονής και εκεί εγκαθίσταντο μοναχοί, οι οποίοι ασχολούνταν με τις καλλιέργειες, ιδιαίτερα το θέρος. Διάφορες εκδοχές υπάρχουν για τη σημασία της ονομασίας της. Σύμφωνα με την επικρατέστερη, προέρχεται από τον εικονογραφικό τύπο της Παναγίας στην ομώνυμη εικόνα. Κατ’ άλλους, ενδέχεται το όνομα του κτήτορά της ή άλλου μοναχού να ήταν Χάρος. Τέλος, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να ονομάσθηκε έτσι ο ναός επειδή ήταν κοιμητηριακός.
Μέσο Πρόσβασης:
Αυτοκίνητο
Πρόσβαση ΑμεΑ:
Ναι
Ώρες λειτουργίας:
Κατόπιν συνεννόησης
Κόστος εισόδου:
Ελεύθερη
